اندیکاتور حجم (Volume) یک ابزار ساده و در عین حال مهم است که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از آن برای درک نقدینگی و فعالیت بازار فارکس استفاده می‌کنند. این اندیکاتور، تعداد دارایی‌های معامله شده در یک دوره را اندازه‌گیری کرده و اطلاعاتی مفید در مورد فشار خرید و فروش در بازار ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، حجم در بازار سهام، بر اساس تعداد سهام معامله شده اندازه‌گیری می‌شود، در حالیکه در معاملات فیوچرز (آتی)، بیشتر بر اساس تعداد قراردادها تعیین خواهد شد. با بررسی الگوهای حجم در طول زمان، معامله‌گران می‌توانند درک بهتری از قدرت روندهای صعودی و نزولی در بازارهای مختلف به دست آورند. 

مفهوم این ابزار معاملاتی، به اوایل دهه 1900 باز می‌گردد و به آقای ریچارد وایکاف که یکی از پیشگامان تحلیل تکنیکال بود، نسبت داده می‌شود. در این مقاله به آموزش اندیکاتور volume در فارکس پرداخته و در مورد کاربردهای این اندیکاتور صحبت کرده‌ایم. 

نکات کلیدی این مقاله

• اندیکاتور حجم میزان مشارکت و علاقه بازار را نشان داده و می‌تواند تأیید‌کننده قدرت روند باشد؛
• افزایش حجم همراه با حرکت قیمت، نشانه‌ای از قدرت روند است، درحالی‌که کاهش حجم می‌تواند هشداردهنده ضعف روند باشد؛
• واگرایی حجم و قیمت می‌تواند احتمال تغییر روند را نشان دهد و برای شناسایی اصلاحات قیمتی مفید است؛
• شکست‌های قیمتی با حجم بالا معتبرترند، درحالی‌که شکست‌های کم‌حجم ممکن است نشانه شکست‌های کاذب باشند؛
• اندیکاتور حجم مکمل سایر ابزارهای تکنیکال است و نباید به تنهایی برای پیش‌بینی حرکت قیمت استفاده شود؛
• اندیکاتور حجم در کنار ابزارهایی مانند حمایت و مقاومت، میانگین متحرک، RSI و MACD می‌تواند دقت تحلیل را افزایش دهد.

اهمیت اندیکاتور حجم (volume) چیست؟

همانطور که پیش‌تر ذکر شد، اندیکاتور حجم می‌تواند معامله‌گران را از حرکات و احساسات بازار و همچنین فعالیت معاملاتی در یک دارایی خاص آگاه سارد. 

توجه به مفهوم حجم در رابطه با روندهای قیمت، بسیار مهم است. هنگامی که قیمت کاهش می‌یابد و حجم معاملات در حال افزایش است، این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده تقویت روند نزولی باشد. در مقابل، اگر قیمت به بالاترین یا پایین‌ترین سطح خود برسد، در حالی که حجم کاهش می‌یابد، احتمال تغییر روند در بازار بالا خواهد بود. 

اندیکاتورهای زیادی در تحلیل تکنیکال وجود دارند که بر اساس حجم طراحی شده‌اند که از میان آن‌ها می‌توان به OBV، اندیکاتور VWap، کلینگر و … اشاره نمود. اندیکاتور Volume نیز، یکی از بهترین اندیکاتورهای حجم است که درک و استفاده از آن پیچیدگی چندانی ندارد. 

یک سیگنال پرایس اکشن زمانی اهمیت بیشتری دارد که با حجم معاملات بالا همراه باشد. برای مثال:

سیگنال صعودی با حجم بالا: اگر یک الگوی کندلی صعودی با حجم معاملات بالا شکل بگیرد، نشان‌دهنده‌ علاقه‌ شدید خریداران است و احتمال ادامه حرکت صعودی را افزایش می‌دهد.

سیگنال صعودی با حجم پایین: همان الگو در حجم کم معاملات ممکن است نشان‌دهنده‌ عدم اطمینان بازار باشد و سیگنال را کم‌اعتبار کند.

استفاده از اندیکاتور حجم در معاملات

هنگام استفاده از یک اندیکاتور مبتنی بر حجم، چند روش برای تعیین قدرت یا ضعف یک روند وجود دارد. بسیاری از معامله‌گران تمایل دارند که به حرکات قوی بپیوندند و از روندهای ضعیف صرف‌نظر کنند و یا حتی به دنبال فرصت ورود در جهت مخالف یک روند ضعیف باشند. در ادامه چند دستورالعمل مفید ارائه شده که می‌تواند به شما، در تصمیمات معاملاتی بر اساس حجم کمک کند. 

سایت blueberrymarkets.com در مورد اندیکاتور Volume چنین گفته است که :

Volume indicators are technical analysis parameters that determine a currency pair’s buying (demand) and selling (supply) pressures and in turn, help understand which side controls the price action. Volume is the total number of traded lots or changes in currency pair price in a specific time period.

تایید روندها

گاهی افزایش قیمت، با افزایش حجم همراه است، زیرا خریداران اشتیاق بیشتری به معامله نشان می‌دهند. اما در برخی موارد این افزایش قیمت، با کاهش حجم همراه می‌شود. می‌توان این اتفاق را به عنوان نشانه‌ای بر عدم علاقه عمومی و هشداری برای احتمال تغییر روند به حساب آورد. 

نکته اصلی که باید به خاطر داشت این است که افزایش یا کاهش قیمت، همراه با حجم کم را نمی‌توان به عنوان یک سیگنال معتبر و مهم در نظر گرفت، اما افزایش یا کاهش قیمت که با افزایش حجم معاملات همراه است، نشان‌دهنده یک تغییر اساسی در بازار است که می‌تواند فرصت معاملاتی مناسبی را فراهم نماید. 

ارتباط حجم  با تغییر روندها

اندیکاتور حجم می‌تواند به شناسایی تغییر روندهای قیمتی کمک کند. این امر معمولا پس از یک حرکت طولانی‌مدت صعودی یا نزولی اتفاق می‌افتد که در آن قیمت دیگر حرکت زیادی ندارد اما حجم معاملات همچنان بالا است. این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده احتمال تغییر روند و تغییر جهت نمودار قیمت باشد.

ارتباط حجم  با شکست‌ها

افزایش حجم در هنگام شکست از یک محدوده‌ قیمتی یا یک الگوی نموداری، نشان‌دهنده‌ قدرت حرکت است. اما اگر شکست قیمتی با حجم کم یا کاهش حجم همراه باشد، نشان‌دهنده‌ عدم علاقه‌ عمومی به آن حرکت بوده و احتمال وقوع یک شکست کاذب را افزایش می‌دهد.

همچنین حجم باید در کنار تاریخچه‌ آن مورد بررسی قرار گیرد. هرچه داده‌های حجمی جدیدتر و به‌روزتر باشند، تاثیر و اعتبار بیشتری در تحلیل بازار خواهند داشت. 

فرمول محاسبه اندیکاتور حجم

فرمول محاسبه اندیکاتور حجم معاملات، بسیار ساده است و به صورت زیر محاسبه می‌شود:

اندیکاتور حجم = مجموع تعداد سهام یا قراردادهای معامله شده در یک دوره زمانی مشخص

اگر دارایی مورد معامله، سهام باشد، حجم بر اساس تعداد سهام معامله شده در آن بازه زمانی اندازه‌گیری می‌شود و در فارکس، حجم بر اساس تعداد معاملات محاسبه خواهد شد. 

نکته: دوره زمانی در فرمول محاسبه اندیکاتور حجم بسته به بازه مورد تحلیل، می‌تواند یک کندل (مثلاً ۱ دقیقه‌ای، ۱ ساعتی، روزانه و غیره) یا چندین جلسه معاملاتی باشد.

تفسیر اندیکاتور حجم (Volume indicator)

تحلیل اندیکاتور Volume، درک الگوهای ایجاد شده توسط حجم معاملات و ارتباط آن‌ها با حرکات قیمتی را شامل می‌شود. حجم معاملات بالا معمولا نشان‌دهنده افزایش علاقه بازار و نقدینگی است، در حالی که حجم پایین می‌تواند بیانگر فعالیت محدود در بازار باشد. 

معامله‌گران از اندیکاتور volume برای بهبود استراتژی معاملاتی خود استفاده می‌کنند. از مهم‌ترین موارد استفاده از اندیکاتور حجم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• شناسایی قدرت روند : حجم معاملات بالا نشان دهنده یک روند قوی است و حجم پایین می‌تواند نشانگر ضعف روند باشد؛
• تایید شکست‌های قیمتی : اگر موقع شکست الگوهای قیمتی مانند مثلث یا مستطیل، حجم معاملات زیاد باشد، می‌توان این شکست الگو را معتبر در نظر گرفت. در این حالت احتمال موفقیت در معامله بالا خواهد بود؛
• شناسایی الگوهای واگرایی : واگرایی میان قیمت و حجم ممکن است نشان‌دهنده احتمال تغییر روند و یا اصلاح قیمت باشد؛
• ارزیابی نقدینگی : معامله‌گران می‌توانند از اندیکاتور حجم برای ارزیابی نقدینگی یک سهم یا دارایی استفاده کنند که به آن‌ها در تصمیم‌گیری برای ورود به معاملات و خروج از آن کمک می‌کند. 

در حالت کلی، اندیکاتور Volume اطلاعات ارزشمندی درباره قدرت روند، تایید شکست‌های قیمتی، واگرایی‌ها و میزان نقدینگی ارائه می‌دهد. با استفاده صحیح از این اندیکاتور، معامله‌گران می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و استراتژی‌های معاملاتی خود را بهبود ببخشند. با این حال، بهتر است که اندیکاتور حجم همراه با سایر ابزارهای تحلیلی استفاده شود تا دقت تحلیل و میزان موفقیت در معاملات افزایش یابد.

مزایا و معایب اندیکاتور حجم معاملات

در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایا و البته محدودیت‌های اندیکاتور Volume اشاره می‌کنیم:

مزایای اندیکاتور حجم:

• اندیکاتور حجم ساده و قابل‌فهم بوده و حتی برای مبتدیان نیز به‌راحتی قابل استفاده است؛
• می‌توان آن را در بازارهای مالی مختلف از جمله سهام، معاملات آتی، فارکس و ارزهای دیجیتال به کار برد؛
• این اندیکاتور در تمامی تایم‌فریم‌ها از معاملات روزانه (Intraday) تا سرمایه‌گذاری بلندمدت کاربرد دارد؛
• اندیکاتور volume مکمل سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال است و می‌تواند همراه با دیگر اندیکاتورها و الگوهای قیمتی برای افزایش دقت استراتژی‌های معاملاتی مورد استفاده قرار گیرد.

محدودیت‌های اندیکاتور حجم:

• در برخی بازارها مانند فارکس و ارزهای دیجیتال، حجم گزارش‌شده ممکن است ناقص یا نادرست باشد، زیرا این بازارها غیرمتمرکز هستند؛
• اندیکاتور حجم نمی‌تواند به‌تنهایی حرکات آینده‌ قیمت را پیش‌بینی کند و نیاز به ترکیب با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال و بنیادی دارد؛
• اندیکاتور حجم یک اندیکاتور پسرو یا تاخیری(Lagging Indicator) است، به این معنی که فعالیت گذشته بازار را نشان می‌دهد و بینش لحظه‌ای از احساسات بازار ارائه نمی‌دهد؛
  مانند هر اندیکاتور دیگر، اندیکاتور حجم نیز ممکن است سیگنال‌های اشتباه صادر کند که می‌تواند منجر به زیان معاملاتی گردد.

با توجه به این مزایا و معایب و با در نظر گرفتن تمامی جنبه‌های مثبت و منفی اندیکاتور حجم در کنار هم، شما می‌توانید به بهترین نحو از این ابزار تحلیل تکنیکال استفاده نموده و آن را برای پیشبرد اهداف معاملاتی خود به کار ببندید.

آموزش اندیکاتور volume با خان‌بورس

در نهایت باید گفت که اندیکاتور حجم ابزاری ارزشمند برای درک فعالیت بازار و تشخیص میزان نقدینگی در معاملات است. با تحلیل الگوهای ایجاد شده توسط حجم معاملات، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران می‌توانند بینش بهتر و عمیق‌تری نسبت به احساسات بازار، قدرت روندها و احتمال تغییر روند به دست آورند. 

در این مقاله از سایت خان بورس، به بررسی اندیکاتور ساده و کاربردی حجم پرداختیم  و در مورد روش‌های تفسیر و به کار بردن آن در معاملات صحبت کردیم و اصلی‌ترین مزایا و معایب این ابزار را بیان نمودیم. 

بسیار مهم است که محدودیت‌های اندیکاتور حجم را در نظر گرفته و آن را همراه با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال و بنیادی به کار گرفته و دقت استراتژی معاملاتی خود را بالاتر ببرید. 

سوالات متداول

1.حجم معاملات بالا در مورد یک سهام یا ارز دیجیتال چه چیزی را نشان می‌دهد؟

حجم بالا نشان‌دهنده‌ مشارکت قوی بازار و علاقه زیاد به یک دارایی مالی است. هنگامی که با حرکت قیمت ترکیب شود، می‌تواند بیانگر اطمینان معامله‌گران از یک روند باشد.

• افزایش قیمت با حجم بالا: نشان‌دهنده‌ فشار خرید قوی است و احتمال ادامه حرکت صعودی را افزایش می‌دهد.
• کاهش قیمت با حجم بالا: بیان‌گر فشار فروش شدید بوده و ممکن است به تداوم روند نزولی اشاره کند.

2.آیا می‌توان فقط بر اساس حجم معاملات معامله کرد؟

در حالی که حجم معاملات یک اندیکاتور قدرتمند است، اما بهترین عملکرد را زمانی دارد که همراه با حرکات قیمتی و سایر اندیکاتورهای تکنیکال استفاده شود. حجم می‌تواند قدرت حرکت قیمت را تایید کند، اما نباید به‌تنهایی مبنای تصمیم‌گیری قرار گیرد.

برای نتایج بهتر، تحلیل حجم را با سطوح حمایت و مقاومت، خطوط روند و اندیکاتورهای مومنتوم مانند RSI و MACD ترکیب کنید.

3.چگونه واگرایی حجم را شناسایی کنیم؟

واگرایی حجم (Volume Divergence) زمانی رخ می‌دهد که روند قیمت و حجم معاملات در جهات مخالف حرکت کنند که ممکن است نشانه‌ای از تغییر روند باشد.

• واگرایی نزولی (Bearish Divergence):
  اگر قیمت در یک روند صعودی سقف‌های جدید بزند اما حجم معاملات کاهش یابد، این نشان‌دهنده ضعف روند صعودی و احتمال برگشت قیمت است.
• واگرایی صعودی (Bullish Divergence):
  اگر قیمت در یک روند نزولی کف‌های جدیدی بزند اما حجم معاملات کاهش یابد، این نشان‌دهنده کاهش فشار فروش و احتمال تغییر روند به سمت صعودی است.

4.بهترین اندیکاتورهای حجم برای معامله‌گران روزانه کدام‌ها هستند؟

معامله‌گران روزانه معمولاً از چندین اندیکاتور مبتنی بر حجم برای بهبود تحلیل خود استفاده می‌کنند که آن‌ها می‌توان به اندیکاتورهای OBV، MFI، VWAP و اندیکاتور جریان پول چایکین (CMF) اشاره کرد.